GDS Probiyotikler, bağırsak sisteminin mikrobiyal florasını değiştirerek insan sağlığı üzerinde olumlu etkiler yapan mikroorganizmalar olarak tanımlanabilir. Bu grupta laktobasiller, bifidobakterler ve enterokoklar yer almaktadır. Probiyotiklerin mide bağırsak ortamında zarar görmeden aktif olabilmeleri yüksek asitli ortamda dirençli olmalarından kaynaklanmaktadır aynı zamanda probiyotik mikroorganizmalar safra tuzlarına da dirençlidirler.
Laktobasiller ve bifidobakterler laktozu fermente ettiklerinden probiyotik özellikli besinlerin laktik asit nicelikleri diğer süt ürünlerdekinden daha fazladır.
– Probiyotik bakterilerin folik asit, niasin, tiamin, riboflavin, pridoksin gibi B grubu vitaminler ve K vitamini üretmeleri bu vitaminlerce gıdanın zenginleşmesini sağlamaktadır.
– Bu arada fosfor, demir, bakır ve magnezyumun sindirim sistemindeki emiliminin artmasına yardımcı olmaktadırlar. Bağırsak florasında önemli düzeyde bulunan probiyotik mikroorganizmaların bağırsak rahatsızlıklarını önleyici etkilerinin olduğu saptanmıştır.
– Bazı patojenlerin kolonizasyonu ve üremelerini önledikleri gibi bağışıklık sistemini güçlendirdikleri, antikolestremik, antigenotoksik, antimikrobiyal ve antimutajenik etkilerinin olduğu bildirilmektedir.
– Ağız, üst solunum yolları, mide bağırsak sistemi ve genital sistemin mukotik yüzeyleri üzerinde etkili olan hastalıkları önleyici etkide bulunmaktadırlar.
– Vücutta laktaz (beta galaktosidaz) enziminin sentezlenememesi nedeni ile laktozun parçalanmaması sonucu oluşan “laktoz intoleransı” denilen rahatsızlığın giderilmesinde probiyotiklerin önemli rolü olmaktadır. Laktoz intoleransı olan tüketiciler, bağırsaklarında laktaz enzimi olmadığından süt ürünlerini tüketemezler.
– Probiyotik süt ürünlerinin söz konusu hastalıktan muzdarip tüketiciler tarafından tüketilebilmesi vücut için gerekli kalsiyumun alınması ve osteoporoz riskinin azaltılması adına önemlidir.
– Probiyotik bakteriler pütrifaktif bakteri gelişmesini inhibe ederek bunların nitrozaminleri ve diğer kanserojen bileşikleri oluşturmalarını önlemekte, dolayısıyla kansere yakalanma riskini azaltmaktadırlar.
– Son yıllarda yapılan çalışmalar, probiyotik bakterilerin çocuklarda alerjik semptomların engellenmesinde ve Helicobacter pylori enfeksiyonu riskinin azaltılmasında rol oynadıklarını ortaya koymaktadır.
– Bütün bu olumlu etkileri yanında probiyotik bakterilerin kan serumu kolesterol niceliğini azaltıcı etki yaptıkları, damar sertliği ve kalp damar hastalıklarını engelledikleri, iyi huylu (HDL, yüksek yoğunluklu lipoprotein) kolesterol düzeyini arttırdıkları ifade edilmektedir.
Doğal prebiyotik besinler
- Ayran
- Süzme peynir
- Kefir
- Yoğurt
- Lahana turşusu
- Pastörize edilmemiş turşu ve zeytin
- Dosa (pirinç ve siyah mercimek fermente edilerek yapılan geleneksel Güney Hint yemeği)
- Idli (pirinç ve siyah mercimek fermente edilerek yapılan Hint aperatifi)
- Kim Chi (baharatlı, keskin fermente edilmiş lahana, geleneksel Kore yemeği)
- Miso (fermente soya salçası, popüler Japon besini)
- Natto (fermente edilen soya fasulyesinden yapılmış Japon yiyeceği)
Eğer emziren bir kadın antibiyotik alır ise bebek de antibiyotiklerin yan etkilerinden muzdarip olabilir. Probiyotik gıdalar ile beslenen bebeklerde bu belirtiler hafifler.
Hangi durumlarda probiyotik kulllanmalıdır?
Probiyotikler geniş bir yelpazede sağlık problemleri ile mücadelede kullanılabilirler.
- Antibiyotik kullanımın neden olduğu ishal
- Irritabl(hassas) barsak sendromu
- Enfeksiyona bağlı ishaller
- İnflamatuar barsak hastalıkları
Probiyotik besinlerinyan etkileri
Yararlı bakteriler bakımından zengin olan yiyecekler tamamlayıcı ve alternatif tıpta kullanılır. Probiyotikler, kapsüller, tabletler ve tozlar şeklinde bulunurlar. Probiyotiklerin aşırı tüketimi, bağırsaklarda doğal olarak bulunan probiyotik bakterileri yok edebilir. Sağlık üzerine olan bütün bu olumlu etkilerine karşın probiyotikler sağlığın iyileştirilmesi için alınan ilaçlar değillerdir. Probiyotik gıdaların tüketiminin kesilmesiyle bağırsak florası eski halini alır ve olumlu etki ortadan kalkar. Bu nedenle probiyotikler ancak probiyotik gıdalarla düzenli olarak vücuda alındıklarında olumlu etki gösteren mikroorganizmalardır.
Vücut dostu bu bakterilerin türleri ve miktarları kişiden kişiye değişir. Probiyotiklerin yan etkilerini kanıtlamak için gerekli olan daha çok çalışma yapılmalıdır, ancak şimdiki çalışmalar göstermiştir ki bu gıdaların aşırı tüketimi şişkinlik ve gaz gibi hafif yan etkilere yol açar.
Probiyotik bakteriler bakımından zengin olan doğal gıdaların tüketimi, yapay probiyotik takviyelerinin tüketiminden daha faydalıdır.
Eğer bir sindirim problemi için probiyotik takviyesi kullanmayı düşünüyorsanız öncelikle diyetisyeninize veya doktorunuza başvurunuz.
