Diyetisyen Fatma Yılmaz Süt memeli hayvanların kendi nesillerini besleyip büyütmek için salgıladığı sıvıdır. İlk 6 ay her canlı kendi annesinin sütü almalı ve 6 aydan sonra başka canlıların sütünü kullanmaya başlamalıdır.
Ülkemizde süt için kullanılan hayvanların başında inek gelir. Daha sonra bu sırayı manda, koyun ve keçi izler.
Süt, C vitamini ve demir minerali dışında bütün besin ögelerini içerir. Bu nedenle süt ve süt grubu besinler günlük beslenme düzenimizde yer almalıdır.
Süt kurallarına göre tüketilirse yararlıdır. Peki nedir bu kurallar…
Süt sağılırken insandan, hayvandan, ahırdan ve ortamdaki her türlü mikroorganizmadan dolayı kirlenebilir. Toplama ve taşınması sırasında da bu durum gerçekleşebilir. Bu nedenle sütün sağımından toplama ve taşıma aşamasına kadar titizlikle sağlık zincirinin uygulanması gerekir. Köy yerinde insanlar sütü sağıp hemen işler veya kaynatır. Bu nedenle kirlenme ve bulaş oluşma ihtimali aza iner fakat kentlerde yaşayan insanlar için durum böyle değildir. Kentlerde sütün kapımıza gelene kadar hangi ortamlarda kaldığını ve ne tür işlemlerden geçtiğini bilemeyiz. Bu nedenle sokak sütünü kaynağını bilmediğimiz yerden almamalıyız.
Hazır sütler ne gibi işlemlerden geçer ve besin değeri kaybolur mu?
Fabrikalar kaynağını bilmediği sütleri almaz. Bu nedenle süt belirli bir noktadan toplanır. Toplanan bu sütler sıcaklık derecesi uygun araçlarla fabrikaya taşınır. Taşınan sütler günlük süt olacaksa yani sadece pastörize edilecekse 80 derecede 15 sn beklenir ve içerisindeki zararlı mikroorganizmalar ölür ve bu sütün saklanma günü 1 veya 2 gündür. Sonrasında bozulma meydana gelir. UHT yani uzun ömürlü sütler ise 135-150°C’de 2-4 saniyede ısıtılarak bütün mikroorganizmalardan temizlenir. Pastörize sütle UHT sütün farkı ise pastörizede sadece zararlı mikroorganizmalar temizlenirken, UHT sütte tüm mikroorganizmalar ve onların sporları da temizlenir. Tek farkı budur. Besin değeri açısından farkları yoktur.
Sokak sütleri kaynatıldığında B vitaminlerinin %80’i kaybolur bu nedenle uzun ömürlü veya pastörize süt tercih etmek daha doğru olacaktır. UHT ve pastörize sütler herhangi bir katkı maddesi içermez ve vitamin mineral kaybı yaşanmaz.
Temizlik ve güvenilirlik açısından da sokak sütleri için her zaman kafanızda bir soru işareti olsun, dahası için diyetisyeninize başvurun, sağlıklı günler…
