Geçmişten günümüze gelen sağlıklı besinler

Yaşamak için yemek mi? Yemek için yaşamak mı? Yaşamak için yemek denildiğinde fizyolojik bir süreç akla gelirken, yemek için yaşamak denildiğinde beslenme kültüründen söz etmek gerekir.

İnsanlar hangi yemeği, ne zaman, nerede, kiminle yiyeceğine karar verir ve bu da beslenme kültürünün ortaya çıkmasını sağlamıştır. Türk yemek kültüründe de kurubaklagil, kuru yemiş ve baharatların yeri ayrıdır. Örneğin Aşure denildiğinde paylaşmak, birlikte olmak, şükretmek ve bereket akla gelir. Bölgeler arasında farklılık gösterse de en az 7 malzemeden oluşması gerektiği söylenir. Temel malzemeleri; su, buğday, fasulye, pirinçtir. Süslemek için de ceviz, nar, çam fıstığı ve tarçın gibi meyve ve baharatlar kullanılır.  İşte size geçmişten günümüze gelen sağlıklı besinler…

Kurubaklagiller

Baklagillerden bakla ve mercimek Orta Asya kökenli olduğu, nohut ve fasulyenin de Anadolu’ya yerleştikten sonra mutfakta kullanıldığı düşünülmektedir.

Kurubaklagiller; B ve E vitaminlerini ve demir, kalsiyum, bakır, çinko içerir. Aynı zamanda bitkisel protein ve posa kaynağıdır. 100 gramında yaklaşık 20-25 g protein ve 5 g posa bulunur. Posadan zengin beslenme midede hacim kaplayarak doygunluk süresini arttırır ve kan şekerinin dengelenmesini, kan lipit seviyesinin azalmasını sağlar. Böylece kilo kontrolüne de yardımcı olur. Veganlar da gün içinde ihtiyaç duyulan proteini bitkisel kaynaklı besinlerden sağlayabilir.

Bunlar baklagiller, yağlı tohumlar, tofu, kinoa, fıstık ezmesi gibi besinlerdir. Esansiyel aminoasitlerden metionin kurubaklagillerde az miktarda bulunur. Yanında tahıl tüketilirse protein kalitesi artmış olur. Aynı zamanda et de ekleyerek protein kalitesini yükseltebilirsiniz. Sağlığımız için haftada 1-2 kez kurubaklagil tüketmeye dikkat etmek gerekir. Ana yemeklerin dışında çorba ve salatalarınıza ekleyebilirsiniz.

Kuru yemişler

Kuru yemişler içerdiği doymamış yağ asitleri ile kalp sağlığını korur. Meyvenin yanında kuru yemiş tüketirseniz kan şekeri kontrolü sağlamış olursunuz. Ancak kalori ve yağ miktarı fazla olduğu için porsiyon miktarına dikkat etmek gerekir.  Hastalıklardan korunmak için bağışıklık sisteminin güçlü olması gerekir.

Beslenme programına eklenen antioksidan besinler oksidatif stresten korunmaya yardımcı olur. A,C, E vitaminleri ve selenyum içeren besinler bağışıklık sistemini güçlendirir. Güçlü antioksidanlardan E vitaminini içerir.  Omega-3 yağ asitlerinden zengin olan ceviz kalp-damar sağlığının korunmasına yardımcı olur. Triptofan içeriği sayesine serotonin salınımını arttır.

B vitamini ve selenyumdan dolayı da endişeli olmamamızı sağlar. Bu nedenle kuru yemişler ruh sağlımız için de oldukça yararlıdır.

Yemeklerin olmazsa olmazı baharatlar

Baharatlar, Osmanlı Döneminde de yemeklere lezzet vermesi için kullanılırmış. En çok kullanılanlar arasında kimyon, hardal, kişniş, safran ve tarçın bulunurmuş. Yemeklere lezzet verirken kalorisi düşük oluğu için kilo kontrolüne de yardımcı olur. 1 çay kaşığı kekik yaklaşık 3 kaloridir. Tat ve koku vermelerinin dışında sağlığa da yararları vardır. Örneğin; zencefil, bal ve limon muhteşem üçlüsü soğuk algınlığı zamanında daha çabuk iyileşmemize yardımcı olur.

Curcamin içeren zerdeçal ise yapılan araştırmalara göre  tümör oluşumunu baskıladığı saptanmıştır. Oluşan tümörün de büyüme ve çoğalmasını engelleyici etkisi vardır. Aynı zamanda Alzheimer hastalığına sebep olan beta amiloid plaklarının birikmesi ve oluşmasını da azaltıcı etkisi nedeniyle hastalıktan koruyucu özelliği bulunmaktadır. Sarımsağın antiviral, antibiyotik, antihipertansif, antioksidan, antikoagülan etkilerinin yanında trigliserit ve kolesterol düşürücüdür.

Allisin gibi sülfürlü bileşikleri de içermesi nedeniyle kanserden koruyucu etkisi vardır. Sarımsağın tazesi veya kurutulmuşu Türk mutfağında da keskin kokusu, kendine has lezzeti  nedeniyle  aroma katan baharat olarak tüketilir. Çorbalarda, domatesli-fesleğenli soslarda ve et yemeklerinde kullanılabilir.

Sonuç olarak beslenmenin fizyolojik etkileri dışında kültürel, sosyal, politik ve ekonomik gibi çeşitli alanlara da etkisi bulunmaktadır. Daha kaliteli yaşamak, sağlığımızı korumak için  yeterli ve dengeli beslenmek oldukça önemlidir. Bunun için de yasaklarla dolu bir beslenme programı yerine tüm besin ögelerinden porsiyon ölçülerine dikkat ederek tüketme gerekir.

Sağlıkla, takipte kalın…

Eğer siz de Gerçek Diyetisyenler Sitesi‘nde uzman yazar olmak istiyorsanız aşağıdaki bağlantıdan bize ulaşabilirsiniz:

[button-white url=”http://www.gercekdiyetisyenler.com/diyetisyen-yazar-ariyoruz/” target=”_blank” position=”center”]uzman yazarlık başvurusu yap[/button-white]