fora fizik tedavi merkezi eskişehir

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) inmeyi şu şekilde tanımlıyor:

Beyin işlevlerin fokal veya global bozukluğuna bağlı, hızla gelişen klinik bulgular olup bu tablonun 24 saat veya daha uzun sürmesi ya da ölüm gelişmesi.

İnmenin iskemik ve hemorajik olmak üzere iki temel türü vardır

• İskemik inmeye kan akışını durduran bir kan pıhtısı neden olur.
• Hemorajik inme ise beyni besleyen kan damarlarının patlayarak beyin hasarı meydana getirmesi durumudur. Halk arasında beyin kanaması olarak bilinen olay tam olarak budur.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre her yıl dünya çapında 15 milyon kişi inme geçirmektedir. Bunların içinden 5 milyon kişi ölmekte ve 5 milyon kişi kalıcı olarak sakat kalmaktadır ve bu da inmeyi ikinci en yaygın ölüm nedeni ve sakatlığın önemli bir nedeni haline getirmektedir. Türkiye’de de her yıl 150.000 civarında insanın inme geçirdiği düşünülmektedir.

İnmenin nedenine bağlı olarak belirlenen tedaviler genellikle uzun süreli rehabilitasyon süreçlerini içerir. İnme rehabilitasyonu hasta yürüyemiyorsa hastanın tekrar yürüyebilmesini, felçli olan uzuvlarını günlük faaliyetlerinde kullanabilmesini, yutma ve konuşma bozukluklarının düzeltilmesini ve mental kusurların giderilmesini amaçlar.

Felçli hastaların hastaneye yatış anından rehabilitasyon sürecinin sonuna kadar beslenmeleri diyetisyen kontrolü altında olmalıdır. İnme tedavisinde hastaya özel hazırlanmış tıbbi beslenme tedavisi rehabilitasyon tedavisinin başarısını arttırmaktadır.

Felçli hastalar beslenmeyle ilişkili temel olarak 5 farklı durumla karşılaşabilirler

Gelin bu durumları yakından inceleyelim ve yol gösterici çözümler ortaya koyalım.

1. Çiğneme ve yutma güçlüğü sebebiyle yaşanan kilo kayıpları

İnme geçiren hastaların tıbbi tedavisine ek olarak tıbbi beslenme tedavisine hastanın hastaneye yatışından itibaren en geç 48 saat içinde başlanmalıdır. Beslenmeye başlanması için yapılacak ilk test yutma testidir. Bu testte hastanın suyu öksürmeden veya tıkanmadan yutup yutamadığı gözlemlenir. Bazı hastalar suyu yutamadığı halde püre haline getirilmiş yumuşak gıdaları yutabilmektedir. Diyetisyen hastanın günlük enerji ihtiyacını belirleyerek tedavi sürecinde hastanın ideal kilosunun altına düşmemesi ve ani kas kayıpları yaşamaması amacıyla tıbbi beslenme tedavisini düzenler.

Hastanede yatış sürecinde ani ve anormal kas kayıplarının yaşanmaması inme rehabilitasyonunun başarısını arttıracaktır.

2. Hareketsizliğe bağlı aşırı kilo alımı

İnme tedavisinin süresi kişiden kişiye farklılık göstermesine rağmen uzun süreli bir tedavidir. Hastaların hastanede yatış süresi de hastaneden çıktıktan sonra yatağa bağımlı kaldığı süre de göz ardı edilemeyecek kadar uzundur. Bu süreçte hastaların fiziksel aktivitesinin minimuma inmesi sebebiyle günlük enerji alımı diyetisyen kontrolünde kısıtlanmalıdır. Aksi takdirde aşırı kilo alımı gözlenecek ve özellikle parapleji ( her iki bacağın / alt ekstremitenin tutulumu) hastalarında yürüme rehabilitasyonu esnasında dizlere ve omurgaya fazla yük bindiği için tedavinin başarısını olumsuz etkilenecektir.

3. Yatağa bağımlı hastalarda yatak yaraları oluşabilir

Felçli hastaların aynı pozisyonda uzun süre kalması/yatması özellikle yatak ile kemik çıkıntıları arasında kalan bölgelerde yüzeysel kan dolaşımını bozar. Kan dolaşımının bozulmasının yanında fiziksel, mekanik ve bazı kimyasal faktörler nedeniyle doku hücreleri beslenemez. Oksijensiz kalan dokularda harabiyet görülür ve deride ülser oluşabilir. Oluşan ülserler kemiklere hatta iç organlara kadar ilerleyebilir.

Bu nedenle,

• Hastaların aynı pozisyonda uzun süre yatmaları engellenmelidir. Ayaklar yatak başına dahi değmemelidir.
• Hastanın çarşafları sık sık değiştirilmelidir.
• Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra hastanın tam olarak sterilizasyonunun sağlandığından emin olunmalıdır.
• Yatak yarası oluşmuş ise hekimin uygun gördüğü tedavi aksatılmadan uygulanmalıdır.
• Yatak yarası oluşan hastanın günlük alması gereken protein miktarı doğru ayarlanmalıdır. Proteinin yetersiz olduğu bir diyet yatak yarasının iyileşmesini aksatır.
• Günümüzde yatak yaralarının tedavisini hızlandırmak amacıyla hazırlanmış enteral ürünler ( özel formüle edilmiş sıvı besin takviyesi) vardır. Diyetisyen ve hekimin uygun göreceği dozda hastaların bu ürünlerden kullanması yatak yarasının iyileşme sürecini kısaltacaktır.

4. En sık yaşanan problem: Kabızlık (Konstipasyon)

Hastalarda hareketsiz bir yaşam ile birlikte gördüğümüz en büyük problemlerden biri kabızlıktır. Kabızlık haftada 3 kezden daha az veya zorlanarak dışkılamadır. Kabızlık probleminin önlenmesi için;

• Günlük 2-2,5 litre su tüketilmelidir.
• Diyette mutlaka sebze ve meyvelere yer verilmelidir.
• Beyaz undan yapılmış ürünler yerine tam tahıllı ürünler tercih edilmelidir.
• Aşırı siyah çay, yeşil çay, kahve içmekten kaçınılmalıdır. Çikolata tüketimi sınırlandırmalıdır.
• Patates, pirinç, muz, şeftali tüketiminden kaçınılmalıdır.
• Kuru kayısı, kuru incir gibi kurutulmuş meyvelerin tüketilmesi kabızlık şikayetini bir miktar azaltacaktır.
• Keten tohumu bağırsaklarda müsilaj etkisi yaparak dışkılamayı kolaylaştırır. Ara öğünlerde 2 yemek kaşığı yoğurda 1 yemek kaşığı dövülmüş keten tohumunun eklenerek tüketilmesi kabızlık sorununa alternatif bir çözüm olabilir. Keten tohumunun yeni çekilmiş olması müsilaj oluşumunu arttırır.

5. Strese bağlı aşırı yeme isteği

Hastaların uzun süreli aldığı tedaviler, yatağa bağımlı kalması, eski yaşantılarına dönme isteği hastalarda stres yaratan bir durumdur ve yeme isteğinin artışına neden olabilir. Evde yapabilecekleri bir uğraşın olmadığına inanıp sürekli kendini yemek yiyerek tatmin etmeye çalışabilirler. Bu durumda hastalara streslerini azaltabilecekleri uğraşlar bulunmalı, boşa geçen vakitlerin azaltılması hedeflenmelidir.

Sonuç olarak inme tedavisi uzun süreli, zor ve psikolojik destek gerektiren bir süreçtir. Hastaların bir günde hayatlarının değişmiş olması tedavi sürecini zorlu kılan en önemli etmenlerden bir tanesidir. Bu süreçte felç geçiren hastanın yakınları hastadan desteğini esirgememelidir.

Tedavi ise,

• fizik ve tedavi rehabilitasyon uzman hekimi,
• fizyoterapist,
• diyetisyen
• psikolog ve
• ergoterapistin olduğu bir ekip tarafından yürütülmelidir.

Sağlıklı günler dilerim.

[button-red url=”http://www.gercekdiyetisyenler.com/author/diyetisyen-gulay-sezgin target=”_blank” position=”left”]uzmanın tüm yazıları[/button-red][button-green url=”http://www.gercekdiyetisyenler.com/diyete-basla-internetten-online-diyet/” target=”_blank” position=”left”]diyetisyenden online diyet al[/button-green][button-brown url=”http://www.gercekdiyetisyenler.com/diyetisyene-sorunuz-mu-var/” target=”_blank” position=”left”]soru sor[/button-brown]

Eğer siz de Gerçek Diyetisyenler Sitesi‘nde uzman yazar olmak istiyorsanız aşağıdaki bağlantıdan bize ulaşabilirsiniz:

[button-white url=”http://www.gercekdiyetisyenler.com/diyetisyen-yazar-ariyoruz/” target=”_blank” position=”center”]uzman yazarlık başvurusu yap[/button-white]