Sağlık bilimleri beslenme ve diyetetik platformu
Saç sağlığı ve beslenme konusunda akla gelen en iyi kaynaklardan biri, C vitamini içeriği ile öne çıkan kividir.
C vitamini vücutta antioksidan etki gösterir, hücre ve doku onarımını sağlar. Saçlarınızın daha parlak görünmesine yardımcı olmaktadır.
Spor, insanların aktif yaşamında hayat kalitelerini iyileştirici etki gösterdiği gibi özellikle kalp ve damar hastalıkları gibi birtakım kronik hastalıklara karşı koruma sağlar.
Sporcularda vitamin kullanımı incelendiğinde ilaveten vitamin desteği alımının sporcunun performansına herhangi bir olumlu etkisinin doğrudan saptanmadığı ancak vitamin eksikliği varsa performansın olumlu etkilendiğini gösteren bir takım çalışmalar mevcuttur. Burada bahsedilen ayrıntı sporcularda mutlaka iyi bir beslenme örüntüsünün olması gerektiğidir. Çünkü iyi beslenen bir sporcu zaten çoğu vitamini eksiksiz alıyordur.
Egzersiz yapan bireylerin diyetine günlük gereksinime ek olarak C vitamini eklenmesi tartışmalı bir konudur. Fakat, konu üzerine yapılan araştırmalara baktığımızda akut C vitamini yüklemesinin sporcudaki oksidatif stresi anlamlı oranda azalttığı görülmüştür. Yapılan çalışmada incelenen futbolcu ve basketbolcu gruplarında egzersiz öncesi (EÖ) ve egzersiz sonrası (ES) olarak numuneler alınmış ve sonrasında 3 hafta boyunca 1000 mg/gün C vitamini yüklemesine gidilmiştir. 3 haftalık süre sonunda EÖ ve ES kanlarına bakıldı ve elde edilen sonuçlar:
spor; obezite, yüksek tansiyon ve diğer kardiyovasküler hastalıkların azalmasında ve önlenmesinde en önemli faktördür. Özellikle sporcularda diyete ek C vitamini eklenmesi kalp ve damar sistemi adına olumlu etkilere sahiptir.
Sağlıklı beslenmek için her zaman mevsiminde sebze ve meyve tüketmeliyiz. Ağustos ayında tezgahların üzerini süsleyen mürdüm eriği eylül ayında da yerini korumaktadır. O zaman mevsimi geçmeden mürdüm eriğinin faydalarından bahsedebiliriz.
Mürdüm eriği ülkemizde Doğu Anadolu’nun yüksek dağları ve Güneydoğu Anadolu’nun kurak kısımları hariç her yerde yetiştirilebilir.
Mürdüm eriği demir emilimi için gerekli olan C vitamini, A vitaminin, riboflavin (B2 vitamini) ve potasyuma sahiptir.
Kış aylarına yaklaşırken evlerde hummalı bir kış hazırlığı var. Bu kadar çok faydası varken mürdüm eriğini kurutarak ya da marmelat halinde de tüketebiliriz. Elbette marmelat haline getirirken şeker kullanmayıp meyvenin kendi özünde olan şekeri yeterli görüyoruz ve bu şekilde tüketiyoruz.
Anemi olan ve kan şurubu kullananlar ilaçlarından sonra kuru erik yiyerek ilacın emilimini artırabilirler.
Dyt. Gözde BULAT
C vitamini eski tarihlerde uzun gemi yolculuklarında sebze ve meyve yemeyen kişilerde skorbüt hastalığının ortaya çıkmasıyla kendini göstermiştir. Hava ile temasla kolay okside olabilen, suda çözünen, ışıkla temasta rengi koyulaşan ve ısıya dayanıksız bir vitamindir.
C vitamini kollojen doku sentezinde, metal iyonları metabolizmasında, anti-histamin reaksiyonlarında ve bağışıklık sisteminin geliştirilmesinde gereklidir. Ayrıca kalp damar hastalıkları, çeşitli kanserler ve sinirsel rahatsızlıklar gibi dönüşümlü hücre zedelenmesine bağlı hastalıkların riskini azaltmada, serbest radikallerin indüklediği DNA hasarlarını önlemede ve katarakt gelişimine yol açan oksidanları yok etmede önemli role sahiptir. Besinlerdeki C vitamini vücuda alındıktan birkaç saat sonra ince bağırsaktan emilir. Kan dolaşımı ile vitamin dokulara taşınır ve fazlası böbrekler aracılığıyla idrarla dışarı atılır.
👉 Yapılan çalışmalarda C vitamininin bazı besin ögelerinin vücutta kullanımını etkilediği gösterilmiştir. Demirin, kalsiyumun, B vitaminlerinden tiamin, riboflavin, folik asit, pantotenik asit ile A ve E vitaminlerinin vücutta daha elverişli olarak kullanımlarına yol açtığı bunun yanında aşırı askorbik asit alımının bağırsaklarda asiditeyi arttırarak B12 vitamininin emilimini azalttığı rapor edilmiştir.
👉 Vücutta anti-mikrobiyal etki gösterir. Kemik, eklem bağları ve damarların yapısında bulunan kollajenin yapımını arttırarak cildin nemli, parlak ve genç kalmasını sağlar.
👉 Kuvvetli bir antioksidandır. Oksijenin vücutta yandıktan sonra oluşturduğu zararlı yan ürünlerin hasarından koruyarak hücre yenilenmesini sağlar ve anti-kanserojen etki gösterir.
👉 Kalp hastalıklarından korunmak için günde 350 mg C vitamini alınması önerilmektedir. Damar sertliği veya yüksek kolesterolü olanların günde 500 mg C vitamini alması kan damarlarında genişleme sağlamaktadır.
👉 C vitamini eksikliği sonucunda, yorgunluk, iştah azalması, yaraların iyileşmesinde gecikme ve enfeksiyonlar görülebilir. Yetersizlik arttıkça klinik belirtiler de ağırlaşmakta, sırası ile büyümede duraklama, anemi, enfeksiyonlara karşı direncin azalması, diş etlerinin şişmesi ve kanaması, diş kaybı, eklemlerde şişmeler, ateş ve kemiklerde kırılmalarla belirlenen skorbüt hastalığı görülmektedir.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü ile Sağlık Örgütünce kurulan uzmanlar kurulu, 0-12 yaşlarında günde 20 mg, 13 yaş ve üzerinde ise günlük 30 mg C vitamini alınmasını önermiştir. ABD Ulusal Araştırma Konseyi bu miktarların yaklaşık iki katını önermektedir. Ayrıca gebelik ve emziklilik için günde 30 mg ek C vitamini alınması söylenmiştir. Günlük C vitamini ihtiyacı erişkinler için 60 mg, gebelikte 80-90 mg, sigara içenlerde 100-200 mg kadardır. Alınabilecek en fazla doz 2000 mg/gün’dür. Bazı bilim adamları günlük 400 mg C vitamini alınmasını önermektedir. Çocukluk çağında yani hızlı büyüme döneminde, gebelikte ve emziklilikte, ateşli hastalık döneminde ihtiyaç artar.
C vitaminin en çok bulunduğu besinler
Askorbik asit özellikle meyve ve sebzelerde bulunur. Limon, portakal, çilek, domates ve yeşil biberde fazla miktarda C vitamini vardır. Özellikle kış aylarında C vitamini tercihlerimiz karnabahar, lahana, brokoli, portakal, mandalina, greyfurt, ıspanak, pırasa, bezelye, şalgam ve kuşburnu çayı şeklinde olabilir.
Dyt. Işıl ÖZBAY
Taze zencefil, B6 vitamini, C vitamini, Kalsiyum, Demir, Magnezyum, Fosfor, Potasyum, Manganez ve Lif açısından yüksek besin değerlerine sahiptir…
Soğuk algınlığı, grip, baş ve boğaz ağrısı ile menstrual kramplarda etkilidir. Kaynayan suyun içine birkaç parça kök zencefil ve birkaç damla zencefil yağı eklenerek oluşan buhar teneffüs edilebildiği gibi günde 2-3 kere 1-2 yemek kaşığı kıyılmış taze zencefil sıcak suda demlenip de içilebilir.
Bulantıları hafifletir. Küçük bir parça taze çiğnenebildiği gibi, yağından da faydalanılabilir. Bir çalışmada zencefil yağının ameliyat sonrası hastalarda bulantıyı hafiflettiği bulunmuştur. Bulantı yaşayan 301 hastaya 4 tedavi uygulanmıştır. Tedaviler arasında tek başına zencefil yağı, zencefil içeren esansiyel yağların karışımı, ispirto ve plasebo etkisi vardır. Ortalama hastaların %80’i zencefil içeren esansiyel yağ karışımı olan grupta bulantılarda bir rahatlama hissetmişlerdir. Sadece zencefil uçucu yağı alan grupta da oran %70’tir. Kemoterapi hastalarında zencefil takviyesi kusma karşıtı ilaçlarla birlikte uygulandığında bulantı semptomlarında %40 azaltma sağlamaktadır. Ancak sonuçların güvenirliliği için uzun dönem çalışmalara gereksinim vardır. Kusma ataklarının önlenebilmesi için ½ çorba kaşığı toz zencefil ya da 4 saatte bir ihtiyaç duyulan kadar tüketilebilir. Günlük 4 gram zencefil kullanımı geçilmemelidir. Hamile kadınlarda da 4 günden fazla olmamak kaydıyla günlük 1 gram zencefil tüketiminin mide bulantısı ve kusma şikayetlerini azalttığı görülmüştür.
Migren ağrılarını hafifletir. Bir atak sırasında bir parça zencefil yemeyi deneyin. Yapılan bir çalışmaya göre migren atağı sırasında zencefil tozu alan katılımcılar ağrı giderici etkilerini hissetmişlerdir. Migren ilaçlarına benzer etki oluşturduğu gözlenmiştir.
İştahı azaltır. Kilo kaybetmek istiyorsanız öğünlerinizle birlikte zencefil çayı için. Yapılan bir çalışmada 10 kilolu erkeğe kahvaltıda 2 gram zencefil tozu içeren sıcak bir içecek verilmiştir. Zencefil içeren içeceği içen erkekler daha az açlık hissetiklerini ve daha tok olduklarını vurgulamışlardır.
Egzersize bağlı kas ağrılarını azaltır.Yapılan bir çalışmada 74 gönüllüye günlük zencefil takviyesi verilmesi sonucunda egzersize bağlı kas ağrılarında %25 oranında azalma kaydedilmiştir.
Osteoartiritle (kireçlenme) mücadele yardımcıdır. Antiinflamatuar ( iltihap karşıtı ) özelliklerinden ötürü şişme ve ağrıları hafifletmeye yardımcıdır. Günlük 2-4 grama kadar zencefil suyu, çayı veya ekstresi tüketilebilir. Ağrıyan eklem üstüne lokal olarak zencefil yağı veya sıcak olarak zencefil kökleri uygulanabilir.
Kanama bozukluklarınız varsa veya kan sulandırıcı ilaç kullanıyor iseniz zencefil kullanmayın. Zencefil tüketiminin yan etkileri nadirdir ancak ishal, mide ekşimesi, mide rahatsızlığı veya ağızda tahriş görülebilir. 2 yaşın altındaki çocukların zencefil tüketmeleri önerilmez. 2 yaş üstünde tüketim baş ağrısı, mide bulantısı ve sindirim sistemi kramplarını tedavi etmek için yetişkinlerin tüketmesi gereken miktarın 1/3’ü kadar olmalıdır.
– Kolon İltihabı
– Egzersizden ötürü yaşanan kas ağrıları
– Kemoterapi nedeniyle mide bulantıları : Kusma önleyici verilen ilaçların yanı sıra Zencefil takviyeleri % 40 kemoterapi kaynaklı bulantı semptomlarını azaltmış .
– Yumurtalık kanseri
– Astım semptomları
– Asetaminofen ( Ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaç ) nedeniyle karaciğer hasarı
– Hipertansiyon ( yüksek kan basıncı )
– Dismenore ( Ağrılı regl dönemi )
– Migren
Ramazan döneminin vazgeçilmezi olan hurma, palmiyegiller (Arecaceae) familyasından, dekoratif yapraklı bir palmiye türünün meyvesidir. Türkiye’de Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde yetişir…
Hurmada minerallerden kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir, potasyum, kükürt, klor, fosfor; vitaminlerden B grubu, A, C vitamini, ß-karoten bulunmaktadır.
Günümüzde yanlış beslenme ve uygulanan pişirme yöntemlerindeki hatalar sonucu hücre içi oksidatif stres artış gösterir. Buna bağlı olarak kardiyovasküler rahatsızlıklar ve kanser görülme sıklığı artar. Kanser gibi hastalıklarda savaşmada yüksek antioksidan kapasiteye sahip olan hurmanın yeri ayrıdır.
Yapılan bir araştırmaya göre: 100 gram meyvede bulunan antioksidan özellikteki kateşin miktarları kıyaslanmıştır. Taze hurmada, taze kayısıya göre 9,5 kat, yaban mersinine göre yaklaşık 4 kat, incire göre 5 kat fazla kateşin saptanmıştır. Kuru hurmadaki kateşin miktarı ise kuru kayısıya göre yaklaşık 5 kat, kuru yaban mersinine göre 2 kat, kuru incire göre 6 kat fazladır.
Hurma lif yönünden de zengin bir meyvedir. Hurmada bulunan çözünür ve çözünmez lifler mide ve bağırsağı temizler, kalın bağırsağın düzgün çalışmasını sağlar. Ayrıca, kolit oluşumunu, kolon kanseri riskini ve hemoroit oluşumu riskini azaltır. Ayrıca lif sayesinde kabızlık oluşumunu önler ve yüksek seyreden kan kolesterol seviyesini düşürür.
İçerisindeki B6 vitamini sayesinde zeka gelişimine katkıda bulunur ve depresyona karşı etkilidir. Sinir sistemine olumlu etkide bulunur. Magnezyum minerali yönünden zengindir. Bu sayede, iltihap gelişimi önlenir, kalp krizi riski azalır, tansiyonun dengeleyici etki gösterir. İçeriğinde en az 20 adet farklı aminoasit bulunmaktadır. Bu sayede yaşlanma karşıtı etkide bulunur. Yapılan bazı çalışmaların sonuçları, içerisindeki ß-karoten sayesinde gece körlüğünü önlediği yönündedir.
Hurmanın % 60’ı karbonhidrattan (früktoz) oluşmaktadır. Bu nedenle özellikle diyabetli bireylerin tüketim miktarına dikkat etmeleri gereklidir.
1 porsiyon meyve yerine 2-3 adet hurma tüketebilirsiniz.
Ramazan döneminde uzun süreli açlıklardan sonra kan şekerini toparlamak ve iftarda fazla yemeyi önlemek adına orucunuzu hurmayla açmanızı öneririm…
Süt memeli hayvanların kendi nesillerini besleyip büyütmek için salgıladığı sıvıdır. İlk 6 ay her canlı kendi annesinin sütü almalı ve 6 aydan sonra başka canlıların sütünü kullanmaya başlamalıdır.
Ülkemizde süt için kullanılan hayvanların başında inek gelir. Daha sonra bu sırayı manda, koyun ve keçi izler.
Süt, C vitamini ve demir minerali dışında bütün besin ögelerini içerir. Bu nedenle süt ve süt grubu besinler günlük beslenme düzenimizde yer almalıdır.
Süt sağılırken insandan, hayvandan, ahırdan ve ortamdaki her türlü mikroorganizmadan dolayı kirlenebilir. Toplama ve taşınması sırasında da bu durum gerçekleşebilir. Bu nedenle sütün sağımından toplama ve taşıma aşamasına kadar titizlikle sağlık zincirinin uygulanması gerekir. Köy yerinde insanlar sütü sağıp hemen işler veya kaynatır. Bu nedenle kirlenme ve bulaş oluşma ihtimali aza iner fakat kentlerde yaşayan insanlar için durum böyle değildir. Kentlerde sütün kapımıza gelene kadar hangi ortamlarda kaldığını ve ne tür işlemlerden geçtiğini bilemeyiz. Bu nedenle sokak sütünü kaynağını bilmediğimiz yerden almamalıyız.
Fabrikalar kaynağını bilmediği sütleri almaz. Bu nedenle süt belirli bir noktadan toplanır. Toplanan bu sütler sıcaklık derecesi uygun araçlarla fabrikaya taşınır. Taşınan sütler günlük süt olacaksa yani sadece pastörize edilecekse 80 derecede 15 sn beklenir ve içerisindeki zararlı mikroorganizmalar ölür ve bu sütün saklanma günü 1 veya 2 gündür. Sonrasında bozulma meydana gelir. UHT yani uzun ömürlü sütler ise 135-150°C’de 2-4 saniyede ısıtılarak bütün mikroorganizmalardan temizlenir. Pastörize sütle UHT sütün farkı ise pastörizede sadece zararlı mikroorganizmalar temizlenirken, UHT sütte tüm mikroorganizmalar ve onların sporları da temizlenir. Tek farkı budur. Besin değeri açısından farkları yoktur.
Sokak sütleri kaynatıldığında B vitaminlerinin %80’i kaybolur bu nedenle uzun ömürlü veya pastörize süt tercih etmek daha doğru olacaktır. UHT ve pastörize sütler herhangi bir katkı maddesi içermez ve vitamin mineral kaybı yaşanmaz.
Temizlik ve güvenilirlik açısından da sokak sütleri için her zaman kafanızda bir soru işareti olsun, dahası için diyetisyeninize başvurun, sağlıklı günler…
Bilim adamları, C vitamininin kanser kök hücrelerini yok edebildiği sonucuna vardı.
Sonuçları Oncotarget dergisinde yayımlanan, İngiltere’nin Manchester Salford Üniversitesinde yürütülen bir araştırma C vitamininin, deneysel ilaç 2-DG’den 10 kat daha etkili olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, kanser kök hücrelerinin (CSCs) çoğalmasını durdurmak konusunda üç doğal maddenin (caffeic acid phenyl ester, silibinin ve askorbik asit), üç deneysel ilacın (actinonin, FK866 ile 2-DG) ve bir klinik ilacın etkinliğini inceledi. Söz konusu maddelerin ve ilaçların etkisini ölçen Dr. Gloria Bonuccelli’nin liderliğindeki ekip, hücrelerin yaşamasına ve çoğalmasına imkan sağlayan, kanser kök hücrelerinin biyoenerjetik sürecine odaklandı.
Çalışmanın, kanser kök hücrelerinin metabolizmasını bozmayı ve çoğalmasına engel olmayı amaçladığını belirten araştırmacılar, actinonin ve FK866 ilaçlarının en etkin maddeler olduğunu ifade etti.
Yaban mersini (likapa) son zamanlarda zayıflama diyetlerinde popülerliği artmış, sık sık kullanılan bir meyvedir.
Peki acaba sanıldığı kadar faydalı mı? Kalorisi ne kadar? Besin ögeleri dağılımı nasıl? Sağlık açısından riskleri var mıdır, varsa nelerdir? Bu soruları cevaplamak için yaban mersinini biraz daha yakından inceleyelim…
Yaban mersini ılıman iklim koşullarına adapte olmuş bir meyve olup botanik anlamda gerçek üzümler grubuna girer.
1900’lü yılların başlarında ABD’de yetiştirilmeye başlanan mavi yemiş taze tüketimde ve gıda endüstrisinde geniş kullanım alanına sahiptir. Kültürü yapılmakta olan yaban mersinleri kuzey ve güney orijinli
Ülkemizde:
Yaban mersini, ülkemizde likapa, maviyemiş, ligarba, ayı üzümü, morsivit, çalı çileği, Trabzon çayı gibi isimlerle tanınmaktadır.
Yaban mersininin içindeki bileşenler yaşa bağlı hafıza ve motor beceri kaybını, oksidatif hasar ve inflamasyonu önlemeye yardımcıdır.
Tufts Üniversitesi, Jean Mayer İnsan Beslenmesi Araştırma Merkezi tarafından yayımlanan bir çalışmada fareler 10 yıl boyunca yaban mersini özüyle beslenmişler, fareler yaşlandığında bile yaban mersini özüyle beslenenler diğerlerine oranla daha yüksek performans göstermişler. Bunun dışında yaban mersini içerdiği fenolik bileşiklerden dolayı antioksidan özellik göstermektedir ve kansere karşı koruyucudur. Aynı zamanda içerdiği vitaminler (C ve E) ve karotenoidler, oksidatif stresle ilişkili hastalıklardan korunmada etkili bileşikler olarak öne çıkmaktadırlar.
Yaban mersini içerdiği antosiyanin pigmenti sayesinde hipertansiyona karşı koruyucu etki göstermektedir. 14 yıl süren, 134.000 kadın ve 23.000 erkeğin katıldığı bir çalışmada haftada 1 çay bardağından (125 ml) fazla yaban mersini tüketenler hiç tüketmeyenlerle kıyaslandığında hipertansiyon oluşum riskinin %10 azaldığı saptanmıştır. Ayrıca kolon ve yumurtalık kanseri oluşum riskini azaltır. Yapılan bir çalışmada yaban mersininde bulunan pterostilben adlı bir bileşiğin kolon kanserine karşı koruma sağladığı saptanmıştır. İnflamatuar (iltihap karşıtı) özelliğinden dolayı kolondaki tümör büyümesini baskılayıcı özelliğe sahiptir. Kadınlar üzerinde yapılan bir başka çalışmada da yüksek oranda yaban mersini flavonoidleri alımının yumurtalık kanseri oluşum riskinde %34 oranında azalma sağladığı saptanmıştır.
Yüksek lif, antioksidan kapasite ve kötü kolesterolü azaltıcı özelliği ile kalp sağlığını koruyucu niteliktedir. 2012’de 93.000 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada haftada 3 veya daha fazla porsiyon yaban mersini ve çilek tüketen kadınlar bu meyveleri ayda 1 veya daha az tüketenlerle karşılaştırıldığında kalp krizi oluşum riski %32 daha az olarak saptanmıştır.
Ekstratı bazı göz hastalıklarının tedavisinde kullanılır: Çalışmalar özellikler 20 mg ß-karoten ile kombine yaban mersini ekstratının gözün gece ve gündüz adaptasyon sorununun giderilmesinde etkili olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Yaban mersini içinde polifenoller, salisilik asit, karaotenler, lif, folik asit, C vitamini, B vitamini, potasyum, manganez, magnezyum, demir, riboflavin, niasin, fitoöstrojenler gibi birçok antioksidan bileşik içerir ve bu kadar faydalı özelliklere karşılık kalorisi de oldukça düşüktür. 1 çay bardağı(100gr) taze yaban mersini yaklaşık 45 kaloridir. Yaban Mersini % 83 Su, % 15 Karbonhidrat, % 1,5 Lif, % 0,7 Protein, % 0,5 Yağ ihtiva eder. 100 gr yaban mersini besin içeriği; 89 mg. Potasyum, 10 mg. Fosfor, 6 mg. Kalsiyum, 5 mg. Magnezyum, 0,6 mg. Selenyum, 0,28 mg. Manganez, 0,17 mg. Demir, 0,11 mg. Çinko, 13 mg. C Vitamini içerir. Kuru yaban mersinine baktığımız zaman ise kalori içeriği yükselmektedir. Aynı miktarlarda, yani 100gr üzerinden kalori hesabı yaptığımızda yaklaşık 300 kalorilik bir değerle karşılaşmaktayız. Kuru yaban mersinini tüketirken dikkat etmeli, 2 çorba kaşığını geçmemeliyiz.
Michigan üniversitesindeki araştırmada ortaya çıkan bulgularda Yaban Mersininin bel çevresindeki yağlanmayı önleyerek metabolik sendrom ve kardiyovasküler hastalıklara engel olmasıdır. Burada yaban mersininin insülin düzeyini dengelemesi özellikle tatlı krizi sorunu çekenler için alternatif bir yiyecek olarak öne çıkmasını sağlamaktadır. Yaban Mersini ağırlıklı 90 günlük hafif bir diyet uygulanan farelerde farelerdeki vücut yağlarının tamamen eridiği gözlemlenmiştir.
Yaban mersininin halen bilinen bir yan etkisi yoktur. Bitkinin yaprakları ve meyvesi güvenle kullanılabilir. Fakat yapraklarından elde edilen madde tanen içermektedir. Bu yüzden aşırı şekilde tüketilirse aşırı kilo kaybı, kalp spazmı ya da ölümcül sonuçlara neden olabilir. Ayrıca düzenli olarak kullanılan ilaçlar bulunuyorsa, yaban mersini bunların etkisini azaltabilir. Kanı pıhtılaşmasını önleyen etkisi bulunan bitkinin, kadınlarda adet dönemlerinde aşırı kanamaya neden olması söz konusu olabilir. Herhangi bir yaralanma sırasında kan pıhtılaşmasını önlediğinden, aşırı kan kaybına neden olabilir. Bu nedenle özellikle cerrahi bir müdahale öncesinde ya da sonrasında yaban mersini içeren besinlerin, içeceklerin tüketilmemesi tavsiye edilir. Kan inceltici ilaç kullanan kişilerin yaban mersiniyle hazırlanan ürünleri tüketmesi halinde, ilacın olumsuz etkilerini yaşayabileceği unutulmamalıdır.
Sonuç olarak yaban mersini yağ yakmaya yardımcı etkilerinin yanı sıra birçok hastalığı karşı koruyucu etki göstermektedir. Bu etkilerinden dolayı sağlıklı beslenme düzenimizde daha çok yer vermekte fayda vardır.
Kaynaklar: Austin, M.E., 1994. Rabbiteye Blueberries. Development, Production and Marketing. Agscience Inc., Florida, USA, 160 pp, Çelik, H. 2006a. Yaban mersini (likapa). http://www.uzumsu.com/dosyalar/likapa-sistmtk-botany-kült.pdf- (Erişim tarihi:18.08.2011), Davis, P.H. 1978. Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburgh Univ. Pres. 6:89-108, Türkiye’de Yetişen Yaban Mersini Meyvesinin Fenolik Bileşiklerinin Karakterizasyonu, Gıda ve Yem Bilimi - Teknolojisi Dergisi / Journal of Food and Feed Science - Technology 15: 9-18 (2015)
| uzmanın tüm yazılarıdiyetisyenden online diyet alsoru sor |
Eğer siz de Gerçek Diyetisyenler Sitesi‘nde uzman yazar olmak istiyorsanız aşağıdaki bağlantıdan bize ulaşabilirsiniz:
Sömürge ve göçler nedeniyle insanlarla birlikte meyveler de dünyanın çeşitli bölgelerine taşınmış. Örneğin Kristof Kolomb Yeni Dünya’ya ilk portakal çekirdeğini götürmüş. Portekizli kaşifler, mürettebatlarının bağışıklık sistemini güçlendirmek için gittikleri limanlara limon ağacı dikmiş. Meyve ağaçlarının yaz kuraklığına dayanıklı olması medeniyetlerin gelişmesine katkı sağlamış.
Peki geçmişten günümüze gelen meyvelerin sağlığa etkileri neler? Meyve mi meyve suyu mu tüketmeliyiz?
Meyvelerin içinde fruktoz yani ‘meyve şekeri’ bulunur. Sağlık açısından fruktoz miktarının günlük alınan enerjinin % 15-20’sini aşmaması önerilir. Meyve suyu ise genellikle sağlıklı olarak algılanır. ‘Doğal meyve suyu’ dediğimizde doğal ve meyve iki sağlıklı kelime yan yana gelmesi öyle düşünülmesine neden olabilir. Ancak söylendiği kadar masum değil. Meyve suyunun fazla kalori ve şeker içermesi sağlığı tehdit eder. Marketlerde bulunan %100 doğal meyve suyu diye etiketlenmiş bile olsa sağlıksız. Hatta gazlı içeceklerden daha zararlı bile olabilir.
Bir kutu gazlı içecek ve 550 ml karışık meyve suyunun dağılımına bir göz atalım:
Gazlı içecek: 150 kalori ve şeker 40 gram (10 küp şeker).
Karışık meyve suyu: 155 kalori ve şeker 36 gram (8 küp şeker).
Yani meyve suyu daha fazla kalori içerir.
C vitamininden zengin olan meyveler bağışıklık sistemini güçlendirir. 15. yüzyılın sonlarında denizcilerin sağlığını tehdit eden skorbüt hastalığının C vitamini yetersizliğinden kaynaklandığı bulunmuş. Hatta turunçgiller o kadar yaygın hâle gelmiş ki Britanya denizcileri Limey (limonlu) olarak anılmaya başlanmış. Meyve suyunda da özellikle C vitamini ve posa kayıpları oluşur.
Glisemik indeks, besinlerin tüketiminden iki saat içinde kan şekerinde görülen artışın beyaz ekmeğe kıyaslanmasıdır. Kan şekeri dengesi için glisemik indeksi düşük besinler tercih edilmelidir. İşleme-pişirme yöntemleri, miktarı, yemek yeme hızı glisemik indeksi etkiler. Örneğin taneli besinler, tanesiz besinlere göre daha düşük glisemik indeks yanıtı oluşturur. Yani meyvenin glisemik indeksi meyve suyundan daha düşüktür. Meyve suyu tüketimi kan şekeri dengesinin bozulmasına ve diyabet riskinin artmasına sebep olur.
Besinlerin karbonhidrat miktarı kadar posa miktarı da önemli. Bir portakalı kaç dakikada yersiniz? Peki meyve suyunu kaç dakikada içersiniz? Portakalı soymak, çiğnemek, yutmak da çaba gerektirir. 2-3, meyve ile yapılmış meyve suyunu içmek ise yaklaşık 2-3 dakikanızı alır. Posanın kan şekeri ve insülin üzerine de yararlı etkisi var. Aynı zamanda düşük kalorili ve midede hacim kaplayarak doygunluğu arttırır. Ancak elmada 1 gram posa bulunurken elma suyunda 0,1 gram posa vardır. Meyve suyunda posanın az olması kilo kontrolünü zorlaştırır. Yapılan bir çalışmada çocuklarda obezite riskini %60 arttırdığı saptanmış.
Genlerimizi silah olarak düşünürsek kötü beslenme alışkanlığı da onu tetikleyecek mekanizmadır. Meyveler içerdiği antioksidanlar sayesinde serbest radikal oluşumunu engelleyerek kanser ve diğer hastalıklarından korunmayı sağlar. Meyve suyunda antioksidan vitamin kayıpları olduğu için meyvenin kendisi tüketilmelidir.
Sonuç olarak meyve suyu yerine meyvenin kendisini tüketin. Meyvenin suyunu sıkıp içerseniz posası azalır ve bağırsakları düzenleyici etkisi kaybolur. Glisemik indeksi meyveden yüksek olduğu için daha çabuk acıktırır ve kilo kontrolünü zorlaştırır. Antioksidan ve vitamin kayıpları nedeniyle hastalıklardan koruyucu etkisi de azalır. Meyve suyu yerine bitki çaylarını ve şeker ilavesiz sebze sularını tercih edebilirsiniz.
| uzmanın tüm yazılarıdiyetisyenden online diyet alsoru sor |
Eğer siz de Gerçek Diyetisyenler Sitesi‘nde uzman yazar olmak istiyorsanız aşağıdaki bağlantıdan bize ulaşabilirsiniz: